در مجموع هر محصول یا سیستمی مزایا و معایب و همچنین شرایط خاص استفاده خود را دارد لذا اینکه تصور کنیم موتورخانه و یا پکیج کلآ دارای نقاط ضعف و فاقد مزیت یا برعکس سرشار از نقاط مثبت هستند، تصور اشتباهی است. این موضوع درباره پکیج دیواری، پکیج زمینی و یا هر دستگاه گرمایشی و سرمایشی دیگر نیز صدق می کند.
با توجه به طرح موضوعاتی یکسویه در بعضی از رسانه ها در تایید یا رد سیستم پکیج یا موتورخانه بدون رعایت اخلاق حرفه ای در اطلاع رسانی به مخاطبین، در این مقاله سعی بر آن بوده دو سیستم مورد نظر از دیدگاه “مصرف انرژی و ایمنی ساکنین ساختمان ها در برابر حوادث گاز گرفتگی” بصورت کاربردی و تجربی با یکدیگر مقایسه شوند.
در ابتدا تاکید می شود در این تحلیل، درباره‌ی موتورخانه‌های سنتی موجود (موتورخانه‌هایی که مجهز به دیگ و پکیج چگالشی نیستند) و مقایسه‌ی آن با پکیج دیواری و پکیج زمینی صحبت شده است.
بخش اول: مقایسه مصرف گاز پکیج و موتورخانه های مرکزی
1- موتورخانه و پکیج زمینی مخزن‌دار از مزیت داشتن حجم مشخصی آب گرم برای زمان قطع برق برخوردار است. اینکه این امتیاز تا چه حد برای ساکنین ساختمان ها ارزشمند است، در فرایند تصمیم گیری و انتخاب آنها موثر خواهد بود. البته در زمان انتخاب موتورخانه باید به نکته ذیل دقت نمود:
- بر اساس نتایج یک تحقیق معتبر در چند سال قبل در شهر ساری، میزان انرژی لازم برای گرم نگه داشتن مخازن آب گرم موتورخانه ها در ساعات غیر مفید شبانه، معادل انرژی مورد استفاده برای یک شهر 15 هزار نفری است!
2- با توجه به گزارش شرکت بهینه سازی مصرف سوخت از 5 هزار ساختمان مجهز به سیستم موتورخانه مرکزی، مصرف سالیانه ساختمان های مسکونی مجهز به موتورخانه با مساحتی حدود 1000 مترمربع، سرانه‌ی گاز مصرفی هر واحد در سال، حدود 3500 متر مکعب خواهد بود. درحالی که سرانه گاز مصرفی در واحدهای مسکونی – با کیفیت ساخت و اقلیم مشابه – مجهز به پکیج ، حدود 1000 متر مکعب است. بنابراین پکیج نسبت به موتورخانه مزیت صرفه‌جویی گاز را داراست. راندمان پکیج بر اساس استاندارد برچسب انرژی آن، عموما بالای 80 درصد است.
3- مطابق گزارش شرکت بهینه سازی مصرف سوخت، سیستم حرارت مرکزی یا موتورخانه های موجود راندمانی پایین (حدود 55 درصد) دارد. به عبارت دیگر، موتورخانه یک قطعه یا یک محصول نیست بلکه یک سیستم و مجموعه است که از اجزا و قطعات متعدد تشکیل یافته که بر راندمان کل سیستم تاثیرگذار است. دلایل اصلی راندمان پایین موتورخانه های موجود در کشور عبارتند از:
- عدم طراحی و اجرای مناسب کل سیستم بر اساس محاسبات فنی مهندسی
- عدم انطباق درست ظرفیت حرارتی موتورخانه با بار حرارتی کل ساختمان
- عدم تناسب صحیح ظرفیت حرارتی دیگ با مشعل
- استفاده از دیگ چدنی یا فولادی با راندمان پایین به عنوان مبدل حرارتی
- عدم تنظیم دقیق مشعل و در برخی موارد پایین بودن راندمان مشعل و دیگ
- عدم عایق‌بندی صحیح منبع آب گرم داخل موتورخانه، منبع انبساط روی پشت بام، لوله های رفت و برگشت شوفاژ ها و لوله های آب گرم بهداشتی
- رسوب گیری زیاد در داخل دیگ و منبع آب گرم که بخش زیادی از آن به دلیل وجود املاح در آب است.
- نامناسب بودن دودکش و تهویه هوای لازم برای احتراق
- عدم قابلیت تنظیم درجه ای توان کارکرد مشعل متناسب با نیاز که البته در فناوری های جدید سیستم ماژول شعله وجود دارد که خود مزیت بسیار بزرگی برای کاهش مصرف گاز به حساب می‌آید.
- عدم وجود سامانه ای دقیق و قابل اعتماد برای تعیین سهم مصرفی هر واحد مسکونی برای تقسیم شارژ
4- نکته مهم دیگر اینکه، در یک سیستم حرارتی مانند پکیج زمینی و یا پکیج دیواری رده بالاتر در برچسب انرژی، به معنای راندمان بالاتر و مصرف انرژی کمتر خواهد بود. دور از ذهن نیست که سیستم‌های حرارتی با راندمان پایین، تاثیر قابل توجهی بر آلودگی هوای شهرها در ماه‌های سرد سال، خواهند داشت. بر اساس یک پروژه‌ی مطالعاتی در شرکت بهینه سازی مصرف سوخت، میزان گازهای آلاینده خروجی از دودکش موتورخانه ی یک ساختمان 10 طبقه، معادل آلودگی 12 تا 14 خودروی سواری است که تمام وقت در سطح شهر در حال تردد هستند. به همین دلیل است که روی طرح بازدید و معاینه فنی موتورخانه ها تاکید فراوان می شود.
5– علت گرایش زیاد مردم در چند سال گذشته و به خصوص بعد از اجرای هدفمندی یارانه‌ها به پکیج دیواری و پکیج زمینی تقریبا کنار گذاشتن موتورخانه‌های سنتی در غالب ساخت و سازهای جدید بدون تردید موضوع “مدیریت و هزینه انرژی و رفاه” بوده است. همچنین استفاده از پکیج، استقلال هزینه‌های هر واحد مسکونی را به همراه خواهد داشت.
6– امروزه به منظور جایگزینی موتورخانه‌های سنتی با راندمان پایین، دیگ چگالشی و پکیج چگالشی و یا پکیج زمینی اتمسفریک ظرفیت بالاکه مطابق تکنولوژی روز دنیا هستند و راندمان بسیار بالایی دارند، توصیه می‌شوند. در حال حاضر شرکت ایرفو، تنها تولیدکننده تمام بومی دیگ چگالشی ، پکیج چگالشی و پکیج زمینی اتمسفریک ظرفیت بالا ( تا 171000کیلوکالری برساعت ) در کشور می‌باشد. انتظار می‌رود حداکثر ظرف 5 سال آینده، مدل‌های دیگ چگالشی و پکیج چگالشی مدرن تولیدی در داخل کشور در کنار پکیج زمینی جایگزین سیستم های موتورخانه های سنتی موجود شود
